Chúng ta đã biết sơ qua về lịch sử của và sự phát triển của cây cà phê cùng sức ảnh hưởng của nó đến các tầng lớp dân chúng. Xung quanh câu chuyện về cà phê còn có nhiều giai thoại liên quan đến các anh hùng, danh nhân… khá thú vị.
Một trong các nhân vật đem đến giai thoại về cà phê và Napoleon, người được nhắc đến nhiều nhất trong lịch sử cận đại tại châu Âu, người góp phần thay đổi cục diện thế giới.
Nói đến Napoleon, người ta thường nói nhiều đến các trận đánh oai hùng, các cuộc xâm chiếm mở mang bờ cõi bách chiến bách thắng, các lá thư tình đẫm yêu thương… Ít ai biết ông cũng có tình yêu mãnh liệt với cà phê, thứ nước uống mới được khám phá của thế giới vào thời gian đó, nhất là trong khoảng thời gian cuối đời khi ông bị giam cầm tại đảo St.Helena.
Hòn đảo bí mật
Saint Helena là một hòn đảo nhỏ lẻ loi nằm giữa Brazil và miền Tây Nam Châu Phi. Được người Bồ Đào Nha khám phá ra từ năm 1502, hòn đảo hoang vu này là một trong những nơi biệt lập nhất thế giới. Trong hơn 80 năm sau khi tìm ra hòn đảo này, người Bồ Đào Nha giữ bí mật này để dùng nó làm nơi tập dượt quân sự và củng cố đội thủy quân hùng mạnh của mình. Năm 1673, St.Helena bị Hà Lan chiếm đóng nhưng sau đó 4 tháng, Hà Lan lại thua trận Anh nên hòn đảo nhỏ này trở thành thuộc địa của Anh.
Ngày 15 tháng 10 năm 1815, Napoleon thua trận Waterloo và bị quân đội Anh bắt giữ. Anh quyết định dùng hòn đảo nhỏ biệt lập này để giam cầm kẻ tử tù quan trọng nhất thế giới. Napoleon được chở đến đảo và cầm tù tại Longwood cho đến ngày ông mất vào tháng 5 năm 1821. Trong khoảng thời gian giam cầm Napoleon, chính phủ Anh gia tăng lực lượng kiểm soát gắt gao tại đây với trùng điệp quân đội trên đảo và tàu bè đậu vòng quanh đảo.
Napoleon nghiện uống cà phê từ khi gặp người vợ đầu tiên của ông, Josephine. Từ năm 1795 , Josephine thường pha cho ông các cốc cà phê ngon tuyệt trồng từ khu đồn điền của gia đình bà tại Martinique. Gia đình bà có nuôi 150 nô lệ da đen làm việc tại đây và họ được đối xử rất tử tế, có lẽ vì sự ảnh hưởng này mà Napoleon đã ban hành luật chấm dứt nạn buôn no lệ tại Pháp năm 1802.
Những ngày cuối đời của Napoleon
Khi bị giam cầm tại St.Helena, Napoleon đã thốt lên câu nói còn được lưu truyền đến nay khiến hòn đảo nhỏ này trở nên nổi tiếng nhờ cà phê. Ông bảo “Điều thú vị duy nhất tại St.Helena này là cà phê”. Napoleon uống cà phê đều đặn mỗi ngày vào bữa điểm tâm lúc 6 giờ sáng, sau buổi trưa lúc 10 giờ và bữa chiều lúc 8 giờ cũng luôn kết thúc bằng tách cà phê thơm ngào ngạt rót ra từ bình làm bằng bạc mà ông ưa thích nhất.
Năm 1820, Napoleon đột nhiên yêu thích công việc trồng trọt và tự tay ông trông, tự tay ông chăm sóc các cây cà phê tại đây. Ông cảm thấy thật an bình và yên tĩnh nên mong muốn được chôn cất tại đây. Thung lũng trồng cà phê tại đảo này cũng là nơi nguyên thủy an tang Napoleon (sau này thi thể ông được đươc về nguyên quán Paris).
Sau này, người ta đã khai quật được nhiều di vật tại đây của Naponeon như các bộ ly tách dùng để uống trà và cà phê mạ vàng xinh đẹp được làm riêng cho ông, các chai rượu hay hòn đá xinh đẹp dùng để trang trí mộ của ông. Các di vật này được mang về và trưng bày tại bảo tang viện Lourve tại Paris.
… Và cà phê tại đảo St.Helena
Trong sử sách có ghi vào giây phút cuối đời, Napoleon tha thiết yêu cầu được bác sĩ cho uống dù chỉ một muỗng cà phê. Vị bác sĩ này từ chối nhiều lần nhưng Napoleon vẫn kiên nhẫn van xin. Có ý kiến cho rằng đó là do Napoleon mong muốn cà phê có thể giúp chữa lành bệnh cho mình, nhưng mọi người đều tin rằng với tình yêu cà phê thật mãnh liệt, vị vua lừng lẫy một thời này phút cuối đời chỉ muốn thưởng thức lại hương vị thơm ngon của loại nước uống này mà thôi.
Vào tháng 2 năm 1733, hạt cà phê thuần chủng giống Arabica mang tên Green Tipped Bourbon Arabica mang lên trồng tại đảo St.Helena và đến nay, cà phê trồng tại đây được các người sành điệu khen ngợi là một trong các loại cà phê ngon nhất thế giới bởi loại cà phê này rất đặc biệt và chất lượng thật hảo hạng.
Loại Geen Tipped Bourbon Arabica này có hương vị thơm ngào ngạt, lại rất khó trồng, đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt khi gieo trồng cũng như khi rang lên mới bảo đảm được hương vị đặc biệt của nó. Hòn đảo nhỏ gần như xa xôi tận cùng nhất của trái đất, khí hậu trong lành và thổ nhưỡng điều hòa ấm áp lại là nơi thích hợp cho giống cà phê phát triển. Hơn nữa, vốn là hòn đảo hình thành từ núi lửa xa xưa, đất tròng tại đây với lớp tro giàu khoáng chất, thêm nguồn phân xanh tự nhiên dồi dào từ các loài chim trên đảo và nguồn nước tưới trong lành từ các mạch nước ngầm, cây cà phê tại đây thật tươi tốt và hạt cà phê có hương vị thật đặc biệt.
Với sản lượng rất giới hạn do diện tích đảo St.Helena khá nhỏ, cà phê hiện Napoleon’s Valley Estate luôn là nhãn hiệu cà phê được giới sành điệu săn lùng nhiều nhất trên thế giới.